skyrosindanger

Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων

Γενική Γραμματεία Ιδιωτικών Επενδύσεων και Συμπράξεων Δημόσιου και Ιδιωτικού Τομέα
Γενική Διεύθυνση Στρατηγικών Επενδύσεων
Διυπουργική Επιτροπή Στρατηγικών Επενδύσεων

Email: gensec.invest@mnec.gr, protokollo@mnec.gr, protokollo@mnec.gr
Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε. (Enterprise Greece) Email: info@eg.gov.gr

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ

Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας

Email: periferiarxis@pste.gov.gr
Δήμος Σκύρου
Email: dimoskirou@0888.syzefxis.gov.gr
Ευρωπαϊκή Επιτροπή – European Climate, Infrastructure and Environment Executive Agency (CINEA) Email: cinea@ec.europa.eu

Αθήνα, 23 Φεβρουαρίου 2022

Αριθ. Πρωτ.: 22/033

Αρ. Πρωτ. ΕΛΛΕΤ: 75-24.2.22

Θέμα: Υπαγωγή του έργου «Εγκατάσταση έξι αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) συνολικής ισχύος 299,6 MW στην θέση « Νότια Σκύρος – Όρος Κόχυλας» του Δήμου Σκύρου και την ηλεκτρική διασύνδεση με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς» στο νόμο των Στρατηγικών Επενδύσεων.

Αξιότιμοι κύριοι Υπουργοί, Αξιότιμες κυρίες, Αξιότιμοι κύριοι,

Ετέθη υπόψιν μας η υπ’ αρ. 8500/30.09.2021 αίτηση της εταιρείας με την επωνυμία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΝΟΤΙΟΥ ΣΚΥΡΟΥ ΑΕ» προς την Ελληνική Εταιρεία Επενδύσεων και Εξωτερικού Εμπορίου Α.Ε., με αίτημα την υπαγωγή του έργου «Εγκατάσταση έξι αιολικών σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας (ΑΣΠΗΕ) συνολικής ισχύος 299,6 MW στην θέση « Νότια Σκύρος – Όρος Κόχυλας» του Δήμου Σκύρου και την ηλεκτρική διασύνδεση με το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς» στο νόμο των Στρατηγικών Επενδύσεων, και επομένως το χαρακτηρισμό αυτού ως Στρατηγική Επένδυση και την εξασφάλιση κρατικής ενίσχυσης.

Βάσει του δημόσια διαθέσιμου αρχείου της Επιτελικής Σύνοψης της Επένδυσης παρέχονται ελάχιστες πληροφορίες επί του σχεδιαζόμενου έργου, επομένως δεν είναι δυνατόν να γνωρίζουμε τα χαρακτηριστικά του και την κατηγορία για την οποία αιτείται την ένταξή του στις στρατηγικές επενδύσεις. Παρότι η αίτηση φαίνεται να έχει ήδη κατατεθεί από το Σεπτέμβριο του 2021, ήδη στην παρούσα φάση το ισχύον νομικό καθεστώς ορίζεται από το ν. 4864/2021 «Στρατηγικές επενδύσεις και βελτίωση του επενδυτικού περιβάλλοντος μέσω της επιτάχυνσης διαδικασιών στις ιδιωτικές και στρατηγικές επενδύσεις, δημιουργία πλαισίου για τις εταιρείες τεχνοβλαστούς και άλλες επείγουσες διατάξεις για την ανάπτυξη» (ΦΕΚ 237/τ. Α’/02.12.2021), το οποίο εν πολλοίς έχει αντικαταστήσει το προηγούμενο καθεστώς το οποίο όρισαν οι νόμοι 3894/2010 και 4608/2019. Με το δεδομένο αυτό, επισημαίνεται ότι βάσει του αρ. 13 παρ. 1 του ισχύοντος ν. 4864/2021, τα βασικά στοιχεία του φακέλου, στα οποία περιλαμβάνεται και τα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, οφείλουν να είναι δημόσια διαθέσιμα κατά τη διαδικασία της δημόσιας διαβούλευσης η οποία διεξάγεται στον ιστότοπο της Enterprise Greece, κάτι το οποίο εν προκειμένω δεν τηρείται. Παρ’ όλες τις ως άνω σημαντικές ελλείψεις, οι οποίες θα μας επέτρεπαν να σχηματίσουμε μια σφαιρική άποψη επί του ζητήματος, οφείλουμε να σας ενημερώσουμε για τα εξής σε περίπτωση που δεν τα γνωρίζετε ήδη:

Δυνάμει της υπ’ αρ. 1690/2020 απόφασης του Συμβουλίου της Επικρατείας, απορρίφθηκε αίτηση ακύρωσης κατά της υπ’ αρ. οικ. 51979/21.12.2017 ΥΑ υπό τον τίτλο «Καθορισμός όρων και περιορισμών για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της νήσου Σκύρου και των γύρω νησίδων του Δήμου Σκύρου και της Νήσου Πρασούδας του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας» (ΦΕΚ 2/τ. Δ’/23.01.2018), κάνοντας δεκτή σχετική παρέμβαση εκ μέρους του Δήμου Σκύρου. Επισημαίνεται ότι αιτούσα διάδικος στην ως άνω δίκη συμβαίνει να είναι η εταιρεία «ΑΙΟΛΙΚΗ ΝΟΤΙΟΥ ΣΚΥΡΟΥ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ.

Με την ως άνω απόφαση, το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο επικύρωσε τη συμβατότητα της ρύθμισης του άρθρου 21 παρ. 9 του ν. 1650/1986 με τη λοιπή περιβαλλοντική νομοθεσία και το Σύνταγμα, βάσει της οποίας η διοίκηση δύναται νομίμως να εκδίδει αποφάσεις καθορίζουσες όρους και περιορισμούς για επεμβάσεις και δραστηριότητες, που είναι δυνατόν να έχουν βλαπτική επίδραση σε

περιοχές, στοιχεία ή σύνολα της φύσης και του τοπίου, για τα οποία έχει αρχίσει η διαδικασία χαρακτηρισμού με ΠΔ βάσει του αρ. 21 παρ. 4, και έως ότου εκδοθεί η πράξη αυτή (βλ. διαδικασία Ειδικών Περιβαλλοντικών Μελετών). Το ΣτΕ βάσισε την απόφασή του περί μη αυθαιρεσίας της προσβαλλόμενης πράξης στο γεγονός ότι η τελευταία βασίζεται στο Σχέδιο Διαχείρισης Βιοποικιλότητας, το οποίο αποτέλεσε παραδοτέο του προγράμματος LIFE «Επιδεικτική Εφαρμογή της προσέγγισης ‘Σχέδιο Δράσης για τη βιοποικιλότητα’ για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας της Σκύρου» (LIFE09 NAT/GR/000323). Κατά το δικαστήριο, στο εν λόγω Σχέδιο τεκμηριώνεται επαρκώς ότι υπάρχει ανάγκη προστασίας τόσο του βιότοπου φωλιάσματος του Μαυροπετρίτη (Ζώνη Α, υψηλής προστασίας), όσο και του βιότοπου για το σκυριανό αλογάκι και, ιδίως, του βιότοπου τροφοληψίας του Μαυροπετρίτη (περιοχή Β1, η οποία εφάπτεται της Ζώνης Α). Η απόφαση αναδεικνύει με τον πλέον γλαφυρό τρόπο τη σημασία της επιστημονικής έρευνας και τεκμηρίωσης, ως προϋπόθεση για την απάντηση στις ολοένα αυξανόμενες απειλές και πιέσεις που δέχεται το φυσικό περιβάλλον και η βιοποικιλότητα.

Έκτοτε, οι περιβαλλοντικές οργανώσεις Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού και Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία έχουν ζητήσει με επιστολές τους ανανέωση της παρεχόμενης προστασίας, που να καλύπτει το κενό που έχει δημιουργηθεί από την λήξη ισχύος της εν λόγω Υπουργικής Απόφασης έως την επικείμενη ολοκλήρωση του σχεδίου προεδρικού διατάγματος για το χαρακτηρισμό της ευρύτερης περιοχής μέσω της διαδικασίας των ΕΠΜ (Ιανουάριος 2020, Φεβρουάριος 2021). Το εκπεφρασμένο ενδιαφέρον ιδιωτικών φορέων να προβούν στην ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας έργων που θα βλάψουν ανεπιστρεπτί τη φύση της Σκύρου, επιβεβαιώνεται και με την αίτηση της εταιρείας προς Εσάς.

Διακηρυγμένος σκοπός του ν. 4864/2021 είναι η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος για την υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων, προκειμένου να απλοποιηθούν και να επιταχυνθούν οι διαδικασίες αξιολόγησης και υλοποίησης αυτών και να ενισχυθεί η ασφάλεια δικαίου των στρατηγικών επενδυτών (αρ. 1). Φρονούμε ότι, οποιαδήποτε συζήτηση για την υπαγωγή του ως άνω αναφερόμενου έργου στις Στρατηγικές Επενδύσεις όχι μόνο δεν ενισχύει την ασφάλεια δικαίου των πραγματοποιούμενων επενδύσεων στην Ελλάδα, αλλά κινείται προς την αντίθετη κατεύθυνση, καθώς ανοίγει τη συζήτηση επί ενός θέματος που έχει ήδη κριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας, ενώ τυχόν θετική απόφαση της Δ.Ε.Σ.Ε. διακινδυνεύει έντονα τη μη συμμόρφωση της διοίκησης με τις αποφάσεις του ΣτΕ και των σχεδιαζόμενων ρυθμίσεων εκ μέρους Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Περαιτέρω, ο ν. 4864/2021 στο άρθρο 3 «Περιβαλλοντικές ρυθμίσεις» ορίζει ότι: «1. Για την πραγματοποίηση των Στρατηγικών Επενδύσεων απαιτούνται η προηγούμενη Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (Α.Ε.Π.Ο.), για τα έργα κατηγορίας Α…, που χορηγείται με απόφαση του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας υπό την έννοια του άρθρου 109 του ν. 4622/2019 (Α’ 133), κατά παρέκκλιση κάθε άλλης διάταξης, που αφορά στην αρμοδιότητα έγκρισης των περιβαλλοντικών όρων. Για τον σκοπό αυτόν, υποβάλλεται αίτηση, που συνοδεύεται από τα προβλεπόμενα ανά υποκατηγορία έργου δικαιολογητικά του ν. 4014/2011 (Α’ 209), στην αρμόδια υπηρεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας…. 2. Δεν επιτρέπεται η υλοποίηση στρατηγικής επένδυσης, σε περιοχές του δικτύου NATURA, οι οποίες έχουν χαρακτηρισθεί ως περιοχές απόλυτης προστασίας της φύσης σύμφωνα με τις παρ. 1 και 2 του άρθρου 19 του ν. 1650/1986 (Α’ 160).».

Ως γενικό σχόλιο, οφείλουμε να πούμε ότι η εν λόγω διάταξη αποτελεί σαφή καταστρατήγηση της νομοθεσίας για την περιβαλλοντική αδειοδότηση, ενωσιακής κυρίως προέλευσης, και προσθέτει επιπλέον άχθος στην ήδη επιβαρυμένη θέση της Ελλάδας έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μεσούσης της υπόθεσης EU PILOT – EUP(2021)9806. Ο νόμος θα έπρεπε ανεπιφύλακτα να παραπέμπει στις διατάξεις για την περιβαλλοντική αδειοδότηση ως ισχύουν και θα έπρεπε να ισχύουν, δίχως ειδικές προβλέψεις για εξαιρέσεις από τις νόμιμες διατυπώσεις και διαδικασίες, και ειδικά εκείνες που αφορούν τη δέουσα εκτίμηση. Οι περαιτέρω εξαιρέσεις στο αρ. 9 παρ. 1 («Κίνητρο ταχείας αδειοδότησης») με την πρόβλεψη ειδικών συντετμημένων προθεσμιών κρίνονται ως εξωπραγματικές και απολύτως ανεφάρμοστες στην πράξη, αντίθετες στην περιβαλλοντική νομοθεσία, ενώ περαιτέρω η πρόβλεψη για μεταφορά της αρμοδιότητας έκδοσης ΑΕΠΟ στον Υπουργό Ανάπτυξης δεν έχει νόμιμο έρεισμα.

Ειδικά όσον αφορά την επιφύλαξη υπέρ των περιοχών οι οποίες έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές απολύτου προστασίας της φύσης κατά παρ. 2 του εν λόγω άρθρου, οφείλουμε να επισημάνουμε τα εξής: Δυνάμει της αρ. οικ. 51979/21.12.2017 ΥΑ «Καθορισμός όρων και περιορισμών για την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της φύσης και του τοπίου σε χερσαία και υδάτινα τμήματα της νήσου Σκύρου και των γύρω νησίδων του Δήμου Σκύρου και της Νήσου Πρασούδας του Δήμου Κύμης – Αλιβερίου της Περιφερειακής Ενότητας Ευβοίας» (ΦΕΚ 2/τ. Δ’/23.01.2018), επί της νήσου Σκύρου ορίστηκαν οι εξής ζώνες προστασίας: Ζώνη Α ως Ζώνη Υψηλής Προστασίας, και Ζώνη Β ως Ζώνη Προστασίας Οικοτόπων και Ειδών. Σε όλη την έκταση των Ζωνών Α και Β απαγορεύτηκε η εγκατάσταση και λειτουργία ΑΙΟΠΑ. Η ρύθμιση αυτή προοικονομεί τον χαρακτηρισμό των περιοχών αυτών με την

ολοκλήρωση του έργου των ΕΠΜ τουλάχιστον ως περιοχών προστασίας της φύσης, αν όχι απολύτου προστασίας της φύσης, για τις οποίες επιβάλλεται (εξαιρετικά) αυστηρή προστασία. Οι επιτρεπόμενες χρήσεις ορίζονται από το π.δ. 59/2018 «Κατηγορίες και περιεχόμενο χρήσεων γης» και τα άρθρα 14Α και 14Β. Τόσο για την περίπτωση των περιοχών απολύτου προστασίας όσο και περιοχών προστασίας, δεν προβλέπεται ως επιτρεπόμενη χρήση η ανάπτυξη, εγκατάσταση και λειτουργία ΑΠΕ. Επομένως, η πιθανή ένταξη του έργου αυτού στις Στρατηγικές Επενδύσεις αγνοεί τις έως τώρα εξελίξεις, καταλύει κάθε έννοια νομιμότητας και παραβλέπει την ισχύουσα νομοθεσία.

Επιπλέον, ο ν. 4864/2021 επιβάλλει στο αρ. 15 παρ.3 («Απόφαση χαρακτηρισμού επένδυσης ως στρατηγικής») η Δ.Ε.Σ.Ε. να «λαμβάνει υπόψη τα κριτήρια που προβλέπονται στο άρθρο 2, και: … β) την προστασία του περιβάλλοντος και την εξοικονόμηση ενέργειας με στόχο την επίτευξη χαμηλού περιβαλλοντικού αποτυπώματος και την υιοθέτηση πρακτικών κυκλικής οικονομίας,… ε) τη συμβατότητα του είδους και του μεγέθους της επένδυσης σε σχέση με το φυσικό, οικιστικό και κοινωνικοοικονομικό υποσύστημα, στ) τις περιβαλλοντικές, χωροταξικές, οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες του σχεδίου ή της επένδυσης σε τοπικό, περιφερειακό και εθνικό επίπεδο.». Βάσει αυτών των κριτηρίων, και όσων αναφέρθηκαν παραπάνω, είναι δεδομένο ότι το υπό εξέταση έργο αδυνατεί να ενταχθεί στις Στρατηγικές Επενδύσεις.

Επιβάλλεται, επιπρόσθετα, να επισημανθεί πως η πρόταση υπαγωγής του εν λόγω έργου σε καθεστώς στρατηγικών επενδύσεων δεν έχει επ’ ουδενί λάβει υπόψη την εκπεφρασμένη, διαρκή και αταλάντευτη αντίθεση της κοινωνίας της Σκύρου στην υλοποίηση ενός έργου που θα καταλάβει σχεδόν τη μισή έκταση του νησιού και θα αλλοιώσει μόνιμα την οικολογική και πολιτιστική ταυτότητά του. Σημειώνεται πως για την ανάδειξη και την προστασία της βιοποικιλότητας και της πολιτιστικής κληρονομιάς της Σκύρου υλοποιήθηκε από τον Δήμο Σκύρου, σε συνεργασία με τις συνυπογράφουσες την παρούσα επιστολή οργανώσεις, το απόλυτα επιτυχημένο και βραβευμένο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρόγραμμα «LIFE» για την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης για τη Βιοποικιλότητα της Σκύρου. Η ενδεχόμενη αδειοδότηση και υλοποίηση του εν λόγω κολοσσιαίου έργου θα ακυρώσει αυτόματα σημαντικό μέρος των επιτευγμάτων του προαναφερθέντος προγράμματος.

Εν πάσει περιπτώσει, δεδομένου ότι βάσει της Πράξης 44 της 08.10.2021 «Σύσταση, συγκρότηση και λειτουργία της Διυπουργικής Επιτροπής Στρατηγικών Επενδύσεων – Τροποποίηση της υπ ́ αρ. 41/30.9.2020 Πράξης Υπουργικού Συμβουλίου (Α ́ 195)»

(ΦΕΚ Α’ 188/11.10.2021) προβλέπεται στην παρ. 5 ότι: «Η Επιτροπή, για τη διευκόλυνση του έργου της, ζητά πληροφορίες και στοιχεία από τους αρμόδιους φορείς και υπηρεσίες που οφείλουν να τα παρέχουν χωρίς καθυστέρηση. Στις συνεδριάσεις μπορεί να μετέχουν χωρίς δικαίωμα ψήφου, ύστερα από πρόσκληση του προεδρεύοντος, και άλλα μέλη της Κυβέρνησης, Υφυπουργοί, γενικοί και ειδικοί γραμματείς, περιφερειάρχες, δήμαρχοι, άλλα αιρετά στελέχη της τοπικής αυτοδιοίκησης, μετακλητοί συνεργάτες, εμπειρογνώμονες και υπηρεσιακοί παράγοντες, θεσμικοί φορείς της επιχειρηματικότητας του κλάδου ή εκπρόσωποι οποιουδήποτε άλλου εμπλεκόμενου φορέα, προκειμένου να γνωστοποιήσουν τις απόψεις τους, εφόσον κρίνεται απαραίτητο για την εξέλιξη της συνεδρίασης», σε περίπτωση που όντως η Δ.Ε.Σ.Ε. συνεδριάσει για να αποφασίσει για την ένταξη του ως άνω έργου στις Στρατηγικές Επενδύσεις κατά τις διατάξεις του ν. 4864/2021, αιτούμαστε τη συμμετοχή του Δήμου Σκύρου, της Ελληνικής ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗΣ Εταιρείας και της ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑΣ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού προκειμένου να παρουσιάσουμε τα περιβαλλοντικά δεδομένα που σχετίζονται με την περιοχή χωροθέτησης του έργου και εκθέσουμε τις απόψεις μας επί του θέματος.

Με εκτίμηση,

Γιώργος Σγούρος
Διευθυντής
Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία

Μιλτιάδης Λάζογλου
Υπεύθυνος Περιβαλλοντικής Πολιτικής, ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ Περιβάλλοντος και Πολιτισμού (ΕΛΛΕΤ)